Federale tegemoetkoming aan personen met een handicap

De artsen van de FOD Sociale zekerheid moeten je handicap erkennen. Om recht te hebben op de integratietegemoetkoming of op het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood moet je minstens 7 punten scoren als graad van zelfredzaamheid. Zie voor meer informatie over de graden van zelfredzaamheid de Wet over personen met een handicap van 27 februari 1987.

Je inkomen mag een bepaalde grens niet overschrijden. De concrete bedragen vind je terug op de website van de Directie-generaal Personen met een Handicap. Aan de hand van de simulatietool kan je zelf inschatten op welk bedrag je recht zou hebben.

Om aanspraak te kunnen maken op een inkomensvervangende tegemoetkoming of een integratietegemoetkoming moet je in principe 18 jaar of ouder zijn. Je kan ook in aanmerking komen als je jonger dan 18 jaar bent en je je in één van volgende situaties bevindt: 

• Je bent getrouwd of getrouwd geweest.
• Je hebt een kind ten laste. 
• Je hebt een handicap gekregen nadat het recht op kinderbijslag wegviel (bv. Je gaat werken en ontvangt daardoor geen kinderbijslag meer, maar daarna heb je een ongeval dat ervoor zorgt dat je een handicap krijgt).  

Om in aanmerking te komen voor een zorgbudget voor ouderen met een zorgnood moet je 65 jaar of ouder zijn. 

• Je moet werkelijk in België verblijven (artikel 4, lid 1 Wet Tegemoetkoming Handicap).
• Je moet je hoofdverblijfplaats in België hebben en er bestendig en daadwerkelijk verblijven (artikel 2 KB 5 maart 1990).
• Je moet in België gedomicilieerd zijn en wettig verblijven. Je kan dat bewijzen met een inschrijving in het bevolkingsregister.

Behoor je tot één van de volgende categorieën (artikel 4 Wet Tegemoetkoming Handicap en artikel 1 KB van 17 juli 2006, of andere bron waar hieronder vermeld), dan volstaat het dat je bent ingeschreven in het vreemdelingenregister. De FOD Sociale Zekerheid aanvaardt een inschrijving in het wachtregister niet.  

De categorieën zijn:

• Je bent Unieburger. 
• Je bent onderdaan van Algerije, IJsland, Liechtenstein, Marokko, Noorwegen, Zwitserland of Tunesië en je bent aangesloten bij een sociale zekerheidsregeling. Of je bent student.
• Je bent erkend staatloze.
• Je bent erkend vluchteling.
• Je bent subsidiair beschermde (arrest Hof van Cassatie en directe werking van artikel 29 §2 Richtlijn 2004/83).
• Je bent tijdelijk beschermde (FAQ Oekraïne DG Personen met een Handicap en artikel 13 Richtlijn 2001/55).
• Je bent vreemdeling die tot 18 jaar de verhoogde kinderbijslag genoten heeft door je handicap.
• Je bent gezinslid van een Belg of van één van de bovenstaande categorieën. Gezinsleden zijn de echtgenoot, de wettelijk samenwonende, het minderjarig kind, het meerderjarig kind, de ouder, de schoonvader en schoonmoeder die ten laste zijn. Je wordt als gezinslid ten laste beschouwd wanneer je onder hetzelfde dak woont en ook voor de ziekteverzekering ten laste bent.
• Je bent ingeschreven in het bevolkingsregister. Je kan het bewijs van inschrijving in het bevolkingsregister onder meer leveren met één van de volgende verblijfskaarten: C, D, K, L, E+, EU+, F+.
• Je bent een onderdaan van het Verenigd Koninkrijk, begunstigde van het terugtrekkingsakkoord.

Het Grondwettelijk Hof heeft bij verschillende gelegenheden (GwH nr. 3/2012 van 11 januari 2012, GwH nr. 108/2012 van 9 augustus 2012 en GwH nr. 114/2012 van 4 oktober 2012) aanvaard dat vreemdelingen ingeschreven in het bevolkingsregister een sterkere band hebben met België dan vreemdelingen die in het vreemdelingenregister zijn ingeschreven. Dat rechtvaardigt volgens het Hof dat een inschrijving in het vreemdelingenregister op zichzelf niet volstaat om recht te hebben op een federale tegemoetkoming.

Volgens het arrest van het Brusselse arbeidshof van 15 april 2019 hebben subsidiair beschermden ook recht op de federale tegemoetkomingen voor personen met een handicap, op basis van de directe werking van de Kwalificatierichtlijn.

Voor inkomensvervangende tegemoetkomingen die ingaan vanaf 1 juli 2018 voorziet de wet een verblijfsduurvoorwaarde:

• je moet gedurende minstens 10 jaar een werkelijk verblijf in België gehad hebben
• waarvan ten minste 5 jaar ononderbroken.

De registratie van je hoofdverblijfplaats in het Rijksregister geldt als referentie. (artikel 4, lid 2 Wet Tegemoetkoming Handicap)

Het Grondwettelijk Hof vernietigde deze verblijfsvoorwaarden in arrest 41/2020 van 12 maart 2020. Vanaf de publicatie van dit arrest in het Belgisch Staatsblad, worden de verblijfsvoorwaarden geacht nooit bestaan te hebben. De administratie zal haar praktijk moeten aanpassen.