Slachtoffer mensenhandel en -smokkel
In het kort
Als slachtoffer van mensenhandel of mensensmokkel kan je een verblijfsstatuut krijgen op voorwaarde dat:
- je meewerkt aan het gerechtelijk onderzoek naar die misdrijven
- je niet meer terugkeert naar het milieu van uitbuiting
- je je laat begeleiden door een gespecialiseerd onthaalcentrum
Wat is mensenhandel?
Je begaat het misdrijf van 'mensenhandel' als je:
- een persoon werft
- een persoon vervoert
- een persoon overbrengt
- een persoon huisvest
- een persoon opvangt
- de controle over een persoon wisselt of
- de controle over een persoon overdraagt
met als doel deze persoon:
- te gebruiken voor kinderpornografie
- in te zetten in de prostitutie
- te laten bedelen,
- economisch uit te buiten
- organen of weefsels te laten afstaan in strijd met de wet of
- een misdaad of wanbedrijf te laten plegen tegen zijn zin
Zelfs als het slachtoffer akkoord gaat met deze praktijken is er sprake van mensenhandel.
Wat is mensensmokkel?
Je begaat het misdrijf 'mensensmokkel' als je:
- ertoe bijdraagt, op welke manier ook, rechtstreeks of via een tussenpersoon
- dat een derdelander het grondgebied van de EU illegaal binnenkomt, erdoor reist of daar verblijft
- met het oog op het direct of indirect verkrijgen van een vermogensvoordeel
Om een beroep te doen op het speciaal beschermingsstatuut moet er bovendien sprake zijn van één van de verzwarende omstandigheden voorzien in artikel 77 quater 1° tot en met 5° Verblijfswet:
- het misdrijf is gepleegd ten opzichte van een minderjarige
- het misdrijf is gepleegd door misbruik te maken van de bijzonder kwetsbare situatie waarin een persoon verkeert, waardoor het slachtoffer geen andere echte en aanvaardbare keuze had dan zich te laten misbruiken
- het misdrijf is gepleegd door direct of indirect gebruik te maken van listige kunstgrepen, geweld, bedreigingen of enige vorm van dwang
- het leven van het slachtoffer is opzettelijk of door grove nalatigheid in gevaar gebracht
- het misdrijf heeft een ongeneeslijk lijkende ziekte, hetzij een blijvende fysieke of psychische ongeschiktheid, hetzij het volledig verlies van een orgaan of van het gebruik van een orgaan, hetzij een zware verminking veroorzaakt
Drie gespecialiseerde onthaalcentra
Leguit 4
2000 Antwerpen
03 201 16 90
Fax: 03 233 23 24
E: admin@payoke.be
Cellebroersstraat 16b
1000 Brussel
02 511 64 64
Fax 02 511 58 68
E: info@pag-asa.be
Rue Rouveroy 2
4000 Luik
04 232 40 30
Fax 04 232 40 39
E: info@asblsurya.be
Het onthaalcentrum maakt concrete begeleidingsafspraken met elk slachtoffer.
Gedurende de hele verblijfsprocedure blijft de begeleiding door één van de 3 centra verplicht. Die bestaat enerzijds uit een administratieve en juridische opvolging, anderzijds uit een psychosociale begeleiding, in samenwerking met externe diensten.
De gespecialiseerde centra kunnen ook een begeleidingsattest afleveren, waaruit blijkt dat het om slachtoffers mensenhandel of mensensmokkel gaat.
Alleen de drie gespecialiseerde onthaalcentra zijn bevoegd om voor jou verblijfsdocumenten, of verlengingen ervan, aan te vragen in het kader van de procedure voor slachtoffers van mensenhandel of mensensmokkel. Ze werkensamen met het Parket en de Dienst Vreemdelingenzaken.
Adres Dienst Vreemdelingenzaken:
Dienst Vreemdelingenzaken
Dienst kwetsbaren - Cel slachtoffers mensenhandel
Pachecolaan 44
1000 Brussel
THB@ibz.fgov.be
Procedure
Wanneer je je als slachtoffer aanmeldt bij een gespecialiseerd onthaalcentrum, dan vraagt het centrum een voorlopig verblijfsdocument 'bijlage 15' aan bij de Dienst Vreemdelingenzaken.
De bijlage 15 vermeldt een periode van 45 dagen. De periode van 45 dagen is bedoeld om tot rust te komen. Je hebt immers net het milieu van mensenhandel of mensensmokkel verlaten. In die rustperiode heb je tijd om te beslissen om ofwel mee te werken aan het gerechtelijk onderzoek naar feiten van mensenhandel of mensensmokkel, ofwel je terugkeer naar het herkomstland voor te bereiden.
De bijlage 15 bevat geen enkele verwijzing naar de procedure mensenhandel om de veiligheid van het slachtoffer te garanderen. Aangezien het opvangcentrum het slachtoffer informeert over diens rechtstoestand zijn die vermeldingen overbodig.
Als je je medewerking verleent aan een gerechtelijk onderzoek, dan vraagt het onthaalcentrum aan de DVZ om een voorlopige verblijfsvergunning onder de vorm van attest van immatriculatie af te leveren. Het attest van immatriculatie is geldig voor 3 maanden.
Je verleent je medewerking aan het gerechtelijk onderzoek door een verklaring af te leggen of door een klacht neer te leggen tegen je exploitanten.
De DVZ neemt dan contact op met het parket om na te gaan of het om een dossier mensenhandel gaat.
Je kan je attest van immatriculatie éénmaal met 3 maanden verlengen, na verstrijken van de eerste periode van 3 maanden. De voorwaarden voor verlenging zijn:
- het parket behandelt je dossier nog altijd
- het is nog niet duidelijk of het over mensenhandel of mensensmokkel gaat
Je moet wel je identiteit bewijzen met je paspoort of een daarmee gelijkgestelde reistitel, of met je nationale identiteitskaart.
Je krijgt een elektronische A kaart met een geldigheidsduur van 6 maanden:
- na 3 maanden met het attest van immatriculatie, als dan duidelijk is dat je een slachtoffer van mensenhandel of mensensmokkel bent, en het parket de zaak nog onderzoekt
- na 6 maanden met het attest van immatriculatie, als nog niet duidelijk is dat je een slachtoffer van mensenhandel of mensensmokkel bent, en het parket de zaak nog onderzoekt
Je kan je elektronische A kaart telkens met 6 maanden vernieuwen.
Je elektronische A kaart kan ingetrokken worden als:
- je opnieuw contact hebt met de vermoedelijke plegers van het misdrijf
- je niet meer meewerkt
- de gerechtelijke autoriteiten de procedure beëindigd hebben
- je een gevaar voor de openbare orde of de nationale veiligheid vormt
- jouw klacht bedrieglijk of ongegrond is of jouw medewerking bedrieglijk is
Je kan dan een bevel om het grondgebied te verlaten (bijlage 13) krijgen. Tegen die beslissing kan je een annulatieberoep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen indienen.
Als het parket je klacht seponeert, maar je intussen al ongeveer 2 jaar (of langer) legaal in België verblijft, dan kan je via een aanvraag humanitaire regularisatie 9bis een verder legaal verblijf in België aanvragen. De slaagkansen van je humanitaire regularisatie (9bis) hangen af van de mate waarin je meewerkte aan de strafrechtelijke procedure en het begeleidingstraject van jouw onthaalcentrum.
Je kan een elektronische B kaart krijgen wanneer:
- de verklaring of klacht heeft geleid tot een veroordeling in eerste aanleg
- het openbaar ministerie in zijn vordering de tenlastelegging van mensenhandel of mensensmokkel weerhouden heeft en de verklaring of de klacht van betekenisvol belang geweest is voor de procedure
Je moet wel je identiteit bewijzen met je paspoort of een daarmee gelijkgestelde reistitel, of met je nationale identiteitskaart. Of het bewijs leveren dat het voor jou onmogelijk is om die documenten te krijgen.