Toekenning Belgische nationaliteit
Automatische toekenning
In de meeste gevallen gebeurt de toekenning van de Belgische nationaliteit aan minderjarige kinderen automatisch. Dat wil zeggen dat de toekenning rechtstreeks uit de wet volgt, zonder dat de ouders een handeling, zoals een verklaring, moeten doen.
Soms moet de ambtenaar van de burgerlijke stand bepaalde onderzoeken doen om de nationaliteit van het kind te bepalen of te onderzoeken of het kind staatloos is en dus de Belgische nationaliteit toegekend krijgt. Dan kan wel de medewerking gevraagd worden van de ouders om bepaalde documenten voor te leggen, bijvoorbeeld het bewijs dat zij niet de nationaliteit hebben van een land waarmee er een band is. Maar er is geen specifieke aanvraagprocedure voorzien.
Verklaring vóór je 5e verjaardag
Als je Belgische ouder zelf niet in België geboren is, word je toch Belg als je Belgische ouder een verklaring aflegt vóór je 5 jaar wordt. In die verklaring verzoekt je ouder om de toekenning van de Belgische nationaliteit.
- Als de hoofdverblijfplaats van je Belgische ouder in België is, moet je ouder de verklaring doen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar hij of zij ingeschreven is.
- Als de hoofdverblijfplaats van je Belgische ouder in het buitenland is, en je ouder dus ingeschreven is in het consulaire register, moet je ouder de verklaring afleggen voor het hoofd van de beroepsconsulaire post.
- Je Belgische ouder zou ook een bijzondere en authentieke volmacht kunnen geven aan iemand anders om de verklaring af te leggen.
Er bestaat geen wettelijke mogelijkheid om de termijn van 5 jaar te verlengen. Je kan wel, bij eenzijdig verzoekschrift aan de familierechtbank, een verlenging van deze termijn van 5 jaar vragen. Bijvoorbeeld als dat in het belang van het kind is. Dat stellen rechtsleer en rechtspraak (bijvoorbeeld Hof van Beroep van Brussel in een arrest van 24/10/2019).
Welke documenten legt je ouder voor?
- je geboorteakte, als bewijs van de geldige afstammingsband
- het bewijs van de Belgische nationaliteit van de ouder
De ambtenaar (of beroepsconsulaire post) maakt op basis van de verkaring een akte van nationaliteit op. Vanaf dat moment ben je Belg.
De verklaring wordt als bijlage in de DABS opgenomen.
Verklaring vóór je 12e verjaardag
De voorwaarden waaronder je ouder(s) een verklaring tot toekenning van de Belgische nationaliteit kunnen doen, vind je hier.
De procedure van deze verklaring staat beschreven in art. 11bis WBN en volgt grotendeels de procedure van art. 15 WBN (nationaliteitsverklaring), behalve op deze vlakken:
- De verklaring wordt afgelegd voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van de hoofdverblijfplaats van het kind, niet van diegene die de verklaring aflegt.
- De schrijfwijze van de naam van alle betrokkenen moet in alle registers en documenten identiek zijn. Anders wordt de aanvraag opgeschort tot de naam overal gelijk is gemaakt.
- De procureur des Konings heeft 4 maanden de tijd om een negatief advies uit te brengen, als de verklaring een ander doel zou hebben dan het belang van het kind om de Belgische nationaliteit te krijgen, of als de grondvoorwaarden niet vervuld zijn. Die moet met aangetekende brief aan de verklaarder bezorgd worden.
- als de procureur geen negatief advies uitbrengt binnen 4 maanden, maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand een akte van nationaliteit op. Vanaf dat moment ben je Belg.
- Na een negatief advies kan er een beroep worden aangetekend bij de familierechtbank. Daartoe vraagt de verklaarder binnen 15 dagen via aangetekende brief aan de ambtenaar van de burgerlijke stand om het dossier aan de familierechtbank te sturen.
- Tegen de beslissing van de familierechtbank kan binnen 15 dagen hoger beroep ingesteld worden bij het hof van beroep.
De volgende documenten moeten worden voorgelegd:
- geboorteakte van het kind of een vervangend document
- geboorteakte van de ouders of adoptanten
- getuigschrift van verblijfplaats met overzicht van de adressen van het kind vanaf de geboorte
- getuigschrift van verblijfplaats met overzicht van de adressen van de ouders van de afgelopen 10 jaar
- bewijs van verblijfsrecht van onbepaalde duur van één van de ouders
Als een van de ouders geen verklaring kan afleggen, moeten ook de volgende documenten worden voorgelegd, afhankelijk van de situatie:
- De akte van toestemming van de ouder die zijn hoofdverblijfplaats niet meer in België heeft en het bewijs van verblijf in het buitenland.
- De akte die de onmogelijkheid tot het afleggen van de verklaring van één van de ouders bevestigt (bijvoorbeeld het bewijs van overlijden, het vonnis houdende verklaring van afwezigheid,...).
De ambtenaar van de burgerlijke stand voegt zelf de documenten toe met de gegevens uit het Rijksregister, zoals de Belgische geboorteakte van het kind en de getuigschriften van verblijfplaats.
De documenten die door de ouder(s) verzameld en afgegeven werden, worden aan het einde van de procedure onmiddellijk teruggegeven door de ambtenaar van de burgerlijke stand.
De verklaring is gratis.
Beroepsmogelijkheden
Behalve in het geval van art. 11bis WBN, is er geen specifieke beroepsmogelijkheid voorzien tegen een weigering van toekenning van de Belgische nationaliteit. Op basis van art. 572bis, 1° van het Gerechtelijk Wetboek zijn de rechtbanken en hoven bevoegd, en meer specifiek de familierechtbank. Het gaat immers om een subjectief recht dat te maken heeft met de staat van de personen.