Bijdrageplicht asielzoekers in opvang met inkomsten: wijziging bedragen & controlebevoegdheid voor Fedasil

Als je aan de volgende voorwaarden voldoet, heb je als VIB die materiële hulp heeft in een opvangstructuur en er ook daadwerkelijk verblijft, een meldingsplicht: 

• Je bent meerderjarig
• Je kreeg toelating om een beroepsactiviteit als werknemer of als zelfstandige uit te oefenen én 
• Je werkt als 
  • werknemer, 
  • als zelfstandige of 
• Je ontvangt een werkloosheidsuitkering. Ook de tewerkstellingspremies of de inkomsten ter vervanging van werkloosheidsuitkeringen worden meegerekend 

Je moet de opvangstructuur waar je verblijft, schriftelijk op de hoogte brengen van alle elementen over je beroepssituatie en de evolutie in je beroepssituatie.

De bijdrage bedraagt in principe 50% van het brutoloon, de beroepsinkomsten of de uitkering. Maar, er gelden progressieve tarieven als je spontaan bijdraagt, zonder te wachten op controle door Fedasil. 

De volgende categorieën van personen zijn vrijgesteld van de bijdrageplicht: 

• De verzoekers van wie de verplichte plaats van inschrijving is opgeheven vanaf de beslissing tot opheffing.
• De begunstigden van de materiële opvang die de vluchtelingenstatus of de subsidiaire beschermingsstatus hebben gekregen. Zij zijn vrijgesteld vanaf de positieve beslissing over hun status.
• Minderjarigen die als student werken
• Personen die vrijwilligerswerk doen 

Met betrekking tot de inkomsten die aanleiding geven tot een opheffing van de verplichte plaats van inschrijving en dus vertrek uit het opvangcentrum, blijven de voorwaarden bij een ‘stabiele en duurzame arbeidssituatie’ ongewijzigd: 

• Je hebt beroepsinkomsten die hoger liggen dan het equivalent leefloon dat je zou krijgen als je aan de voorwaarden van de OCMW-wet zou voldoen.
• Het KB verduidelijkt dat er sprake is van een duurzame arbeidssituatie van zodra er een beroepsactiviteit van 6 opeenvolgende maanden is voorzien of nadien aangetoond kan worden.

De verzoeker die niet wenst bij te dragen, kan ook vrijwillig de opheffing aanvragen. 

Fedasil heeft de mogelijkheid om de verplichte plaats van inschrijving op te heffen wanneer de verzoeker voldoet aan bovenvermelde criteria. De VIB blijft materiële hulp ontvangen tijdens de twee maanden na opheffingsbeslissing. Deze opheffing vindt ten vroegste plaats wanneer hij het beoogde ‘loon’  daadwerkelijk voor de tweede maal heeft ontvangen.

Zelfs wanneer de VIB voldoet aan de hierboven beschreven cumulatieve voorwaarden kan Fedasil beslissen om toch geen opheffing te doen; in het bijzonder wanneer

• de familiale, sociale of medische situatie van de begunstigde van de opvang of 
• de stand van zijn procedure om internationale bescherming dit rechtvaardigt. 

Het valt op dat het KB in geval van een opheffing door Fedasil geen melding maakt van een bijkomend onderzoek naar de zelfredzaamheid van de verzoeker. In recente vonnissen oordeelde de arbeidsrechtbank Gent dat daar waar de verzoeker voldoet aan bovenstaande voorwaarden, een opheffingsbeslissing niet zonder meer wettig is. Een opheffing van de opvang is niet aan de orde wanneer er twijfels bestaan over de zelfraadzaamheid van de verzoeker. De uitzondering geformuleerd onder artikel 11 KB lijkt eerder een gunst, dan een positieve verplichting voor Fedasil om de zelfredzaamheid in acht te nemen.

Het nieuwe KB kent Fedasil enkele nieuwe bevoegdheden toe zodanig dat zij controle kan uitoefenen op de tewerkstelling van de bewoners van de opvangstructuren. Fedasil krijgt de mogelijkheid om persoonsgegevens op te vragen bij de instellingen van sociale zekerheid, in het bijzonder waar de beroepsinkomsten niet zijn meegedeeld door verzoeker zelf.  

Fedasil kan verdere materiële hulp beëindigen aan personen die de bijdrageplicht niet volbrengen. Daarbij blijft de medische begeleiding wel behouden. Dit dient te gebeuren met een gemotiveerde beslissing op grond van de specifieke situatie van de betrokkene. 

Bericht van Vluchtelingenwerk Vlaanderen en AgII