Lokale en provinciale verkiezingen: gemeentelijk stemrecht voor Unieburgers en derdelanders

Op 31 juli 2024 kiezen we de gemeenteraden, de stadsdistrictsraden in Antwerpen en de schepenen, OCMW-raadsleden en leden van het vast bureau in de 6 Vlaamse faciliteitengemeenten rond Brussel en in Voeren.

Was je bij de vorige lokale verkiezingen in 2018 al ingeschreven en bleef je aan de voorwaarden voldoen, dan blijf je ingeschreven op de kiezerslijst. Schrijf je je niet in op de kiezerslijst, dan kan je niet stemmen. 

Over het stemrecht voor vreemdelingen bij de verkiezing van het Europees Parlement op 9 juni 2024 lees je meer in ons eerder nieuwsbericht ‘Verkiezingen Europees Parlement: stemrecht voor Unieburgers’.

Welke vreemdelingen mogen stemmen?

Als Unieburger of derdelander mag je stemmen voor de gemeente- en stadsdistrictsraadsverkiezingen. Je moet voldoen aan de volgende voorwaarden:

• op 13 oktober 2024 minstens 18 jaar oud zijn
• op 13 oktober 2024 niet uitgesloten of geschorst zijn van het stemrecht
• op 1 augustus 2024 ingeschreven zijn in het vreemdelingen of bevolkingsregister (dus niet het wachtregister) van een Belgische gemeente
• zich ten laatste op 31 juli 2024 inschrijven op de kiezerslijst (zie verder).

Als derdelanders moet je ook nog aan een extra voorwaarden voldoen:

• bij het inschrijven op de kiezerslijst moet je verklaren de Grondwet, de wetten van het Belgische volk en het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden na te zullen leven,
• op 31 juli 2024 minstens 5 jaar ononderbroken wettelijk verblijf kunnen aantonen, dus ten minste sinds 1 augustus 2019.

Voor de berekening van het wettelijk ononderbroken verblijf tellen alle elektronische verblijfskaarten mee en bepaalde proceduredocumenten:

• bijlage 15 (tenzij voor grensarbeiders)
• bijlage 19ter (enkel als er nadien een F kaart volgt)
• bijlage 49 (arbeidsmigranten)
• bijlage 51 (arbeidsmigranten)
• bijlage 56 (begunstigden van het Terugtrekkingsakkoord ikv Brexit)
• attest van immatriculatie (enkel als er een positieve beslissing volgt die een retroactief karakter heeft, zoals een erkenning als vluchteling of bijvoorbeeld een F kaart als familielid van een Unieburger of Belg)
• bijlage 35 (enkel als er nadien een wettig verblijf volgt).

Hoe kan je je inschrijven op de kiezerslijst om te stemmen?

Je kan je op verschillende manieren inschrijven op de kiezerslijst:

• online via www.inschrijving.verkiezingen.fgov.be
• door het invullen van het aanvraagformulier bij de gemeente 
• door het ingevulde aanvraagformulier per post op te sturen. 

Als je op de kiezerslijst bent ingeschreven, ben je verplicht om te gaan stemmen. 

Je blijft dan ingeschreven op de kiezerslijst zolang je aan de voorwaarden blijft voldoen en voor zover je geen afstand hebt gedaan van je kiesrecht. Bij de gemeente of online via www.mijndossier.rrn.fgov.be (met elektronische verblijfskaart en kaartlezer) kan nagegaan worden of de Unieburger op de kiezerslijst staat.

Kunnen Unieburgers en derdelanders zelf verkiesbaar stellen?

Als Unieburger kan je je verkiesbaar stellen als kandidaat bij de gemeenteraadsverkiezingen, stadsdistrictsraadsverkiezingen (stad Antwerpen) en voor de rechtstreekse verkiezingen in de 6 Vlaamse randgemeenten rond Brussel en in Voeren. Je kan geen kandidaat zijn voor de provincieraadsverkiezingen.

Om je kandidaat te stellen moet je als Unieburgers ten laatste op 31 juli 2024 geregistreerd zijn als kiezer. Dezelfde voorwaarden (hierboven) om te mogen stemmen, gelden ook voor kandidaten. Daarnaast mag je als Unieburger geen politieambtenaar zijn en in de laatste 12 jaar niet veroordeeld zijn voor één van de misdrijven, vermeld in art. 240, 241, 243 en 245 tot en met 248 van het Strafwetboek. Dat zijn veroordelingen omwille van verduistering, omkoping en belangenneming door personen die een openbaar ambt uitoefenen. 

Als derdelander kan je geen kandidaat zijn bij de lokale verkiezingen.