In het kort

Als je niet onder een specifieke categorie valt die is vrijgesteld van arbeidsmarktonderzoek, val je onder de categorie ‘overige’. Om een aanvraag in deze categorie in te dienen, moet de werkgever een arbeidsmarktonderzoek toevoegen aan de aanvraag. 

Dit houdt in dat de werkgever aantoont dat het niet mogelijk is om binnen een redelijke termijn onder de werknemers die al op onze arbeidsmarkt aanwezig zijn, iemand te vinden die, al dan niet na het volgen van de nodige opleiding, geschikt is om de openstaande vacature binnen een redelijke termijn in te vullen. De arbeidsmarkt wordt ruim bekeken: de arbeidsmarkt van België, maar ook die van de lidstaten van de Europese Economische Ruimte (de EU-landen aangevuld met IJsland, Noorwegen en Liechtenstein).

De voorwaarden voor het arbeidsmarktonderzoek verschillen per gewest.

Vlaams gewest

In het Vlaams gewest kan je als werkgever alleen een aanvraag met arbeidsmarktonderzoek indienen als aan al de volgende voorwaarden voldaan is:

  • De functie wordt vermeld op de knelpuntberoepenlijst van de VDAB. Deze lijst wordt jaarlijks gepubliceerd door de VDAB en is veel ruimer dan de beperkte knelpuntberoepenlijst die geldt voor middengeschoolden.
  • De functie vereist kwalificatieniveau 2, 3 of 4. Het is dus niet mogelijk om voor een hooggeschoolde functie (kwalificatieniveau 5 en hoger) een aanvraag in te dienen in categorie ‘overige’.
  • De vacature werd gedurende minimaal 9 weken in de periode van 4 maanden onmiddellijk voorafgaand aan de aanvraag gepubliceerd op de websites van VDAB én EURES. Voor seizoenarbeiders gaat het om minimaal 3 weken in de periode van een maand onmiddellijk voorafgaand aan de aanvraag.
  • De werkgever vraagt bij de publicatie van de vacature actieve bemiddeling voor de invulling ervan aan de VDAB.

Op de VDAB-knelpuntberoepenlijst van 2024 staan 241 beroepen. Een deel hiervan valt onder de lijst voor arbeidsmigratie voor de categorie ‘middengeschoolde knelpuntberoepen’, waarop momenteel 29 beroepen staan en waarvoor een aparte regeling bestaat. Voor de 74 hooggeschoolde functies op de VDAB-lijst moet de aanvraag gebeuren in de categorie ‘hooggeschoolde’ met het bijpassende minimumloon (of eventueel via een Europese Blauwe Kaart). Concreet betekent dat dat er slechts 138 beroepen resteren waarvoor de aanvraag nog in de categorie ‘overige’ kan worden ingediend.

Daarnaast gelden ook nog de volgende voorwaarden:

  • Voor deze functies is een minimale tewerkstelling van 80% vereist.
  • Om te controleren of het profiel van de kandidaat-werknemer en de functie overeenstemmen, moeten bij een aanvraag in deze categorie de volgende documenten worden toegevoegd:
    • een fotokopie van de arbeidsovereenkomst met de persoonlijke gegevens van werkgever en werknemer, de duur en plaats van tewerkstelling, het werkrooster, het loon, het nummer en de naam van het paritair comité, de functie van de werknemer en de kwalificatie van de functie;
    • een uitgebreide beschrijving van de functie en het takenpakket;
    • het Curriculum Vitae (CV) met een volledig overzicht van gevolgde opleidingen, werkervaring en nevenactiviteiten van de werknemer; en
    • in voorkomend geval, het diploma, getuigschrift of ervaringsbewijs dat de kwalificatie van de werknemer voor de specifieke functie aantoont.

Heb je een gecombineerde vergunning op basis van de oude regelgeving of voor een functie die vroeger op de knelpuntberoepenlijst stond, maar nu niet meer? Dan is het wel mogelijk om je gecombineerde vergunning in de toekomst te hernieuwen, zolang het om dezelfde functie bij dezelfde werkgever gaat.

Brussels Hoofdstedelijk gewest

In het Brussels Hoofdstedelijk gewest kan je voor eender welke job die niet onder een specifieke categorie valt, een aanvraag met arbeidsmarktonderzoek indienen. Ook als je wel onder een specifieke categorie valt, maar niet aan de voorwaarden van die categorie voldoet, kan je in Brussel een aanvraag in de categorie 'overige' indienen (bv. je bent hooggeschoold, maar voldoet niet aan de minimale loonvereiste voor de categorie 'hooggeschoolde').

  • Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vraagt in deze gevallen advies aan Actiris.
    • De werkgever moet hierbij aantonen dat hij de vacature via Actiris gepubliceerd heeft gedurende minstens 5 weken in het jaar voorafgaand aan de aanvraag of dat hij gebruik heeft gemaakt van de door Actiris aangeboden wervingsdiensten. 
    • De werkgever deelt ook mee hoeveel sollicitaties hij ontvangen heeft en waarom deze niet werden weerhouden.
    • Actiris dient zijn gemotiveerd advies binnen de vijf werkdagen aan het Brussels Gewest mee te delen. Dit advies is bindend voor wat de voorwaarde van arbeidsmarktonderzoek betreft.
  • Als de functie op de knelpuntberoepenlijst van Actiris staat, is het bovenstaande niet van toepassing.
    • Er wordt in dat geval dus geen advies aan Actiris gevraagd, de vacature moet niet gepubliceerd geweest zijn en er gebeurt geen bijkomende arbeidsmarktanalyse.