Voorwaarden en procedure derdelands student

In het kort

Je kan als derdelander naar België komen om hier te studeren aan een erkende instelling voor hoger onderwijs. 

Niet te verwarren met EU-studenten of derdelands studenten die in privé onderwijs studeren. 

Voorwaarden

Ben je een derdelander die in België wil studeren? Dan moet je aan onderstaande voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden hebben betrekking op je financiële situatie, je persoon en je gekozen studie.

Je moet 237 euro betalen als bijdrage in de administratieve kosten voor de behandeling van je aanvraag. Tenzij je vrijgesteld bent. 

Jijzelf, of een derde persoon, schrijft dit bedrag over op bankrekening BE57 6792 0060 9235 van de Dienst Vreemdelingenzaken.

In de mededeling vermeld je je naam, voornaam, geboortedatum en nationaliteit. Voor de mededeling moet je volgende structuur gebruiken: NaamVoornaamNationaliteitDDMMJJJJ.

Je bewijst dat je de retributie betaald hebt met een bewijs van betaling, zoals een rekeninguittreksel of een stortingsbewijs met stempel van de post.

Je volgt hoger onderwijs aan een instelling die door de bevoegde Vlaamse of Franse Gemeenschap erkend is als instelling voor hoger onderwijs. Voor de Vlaamse instellingen heb je het Hogeronderwijsregister. Voor de Franse Gemeenschap heb je een gelijkaardig register

Volg je lager of secundair onderwijs (inclusief zevende jaar hoger secundair), of hoger onderwijs aan een niet-gesubsidieerde of niet-erkende privé-instelling? Dan kan je geen verblijfsrecht aanvragen op basis van artikel 58 of 60 Vw. Je kan als derdelands student aan een niet-erkende privé-instelling wel een discretionair verblijfsrecht aanvragen op basis van artikel 9 Vw

Je hogere studie

  • leidt tot een diploma van graduaat, bachelor, master of doctor of
  • kadert binnen een opleiding van sociale promotie in Brussel of Wallonië of
  • is een opleiding die past binnen het unieke voorbereidende jaar met als doel:
    • een landstaal (Nederlands, Frans of Duits) te leren bij een talencentrum van een universiteit of hogeschool (geen CVO opleiding) en de kennis van de taal is noodzakelijk voor de daaropvolgend geplande opleiding
    • of een noodzakelijke aanvullende kennis te verschaffen die vereist is om toegang te krijgen tot de geplande opleiding. 

Wil je starten met een voorbereidend jaar, dan moet je bij je aanvraag ook al een voorlopig toelatingsbewijs of een gedetailleerd studieplan voorleggen voor de geplande daaropvolgende hogere studie om het voorbereidend karakter van de vooropleiding aan te tonen. 

Andere opleidingen komen niet in aanmerking. Volg je lager of secundair onderwijs (inclusief zevende jaar hoger secundair) of hogere studies aan een niet-erkende instelling voor hoger onderwijs, dan kan je als derdelands student geen verblijfsrecht krijgen op basis van artikel 60 Vw. Je kan wel een aanvraag indienen voor een visum D op basis van het discretionaire artikel 9 Vw

Je moet een voltijdse hogere studie volgen met een minimum van 54 studiepunten (ECTS credits). Onderwijs met een beperkt uurrooster is niet toegestaan, tenzij:

  • Het je laatste studiejaar is.
  • Je onmogelijk een hoger aantal studiepunten kan opnemen om redenen buiten jouw wil om. Bijvoorbeeld medisch of andere geattesteerde reden.
  • De studie een voorbereiding vormt op onderwijs met een volledig leerplan en tenminste 12 lesuren per week omvat. Bijvoorbeeld een uniek voorbereidend studiejaar taalonderwijs georganiseerd door de universiteit of hogeschool. 

Je moet bewijzen dat je over voldoende persoonlijke bestaansmiddelen beschikt. Voor het academiejaar 2024-2025 is dit bedrag 803 euro netto per maand. Voldoende bestaansmiddelen bewijs je met 

Ben je jonger dan 18 op het moment dat je je aanvraag indient? Dan moeten je ouders of wettelijke voogd schriftelijk akkoord gaan.

Je moet over een ziekteverzekering beschikken die de risico's in België dekt tijdens je geplande verblijf. 

Je mag geen gevaar vormen voor de volksgezondheid. Om die reden mag je niet lijden aan één van de ziekten opgesomd in de bijlage bij de Verblijfswet. 

Vanaf 18 jaar moet je bewijzen dat je geen gevaar vormt voor de openbare orde of nationale veiligheid. 

Documenten

Ben je een derdelander die in België wil studeren? Dan moet je aanvraag verschillende documenten bevatten. Zijn die niet in het Nederlands, Frans, Duits of Engels opgesteld, dan moet je ze eerst beëdigd vertalen in één van deze talen.

Je toont aan dat je de administratieve bijdrage voor de behandeling van je aanvraag betaald hebt met een beswwijs van betaling, zoals een rekeninguittreksel of een stortingsbewijs met stempel van de post.

Je moet een geldig internationaal paspoort voorleggen of een gelijkwaardige reistitel. Je zorgt best dat deze nog voldoende lang geldig zijn: het toegestane verblijf als student zal sowieso nooit langer zijn dan de geldigheid van het paspoort of de reistitel.

Het verplichte standaardformulier bewijs van inschrijving vermeldt meteen welke situatie van toepassing is: 

  • een definitieve inschrijving als voltijds student hoger onderwijs of voor een voorbereidend jaar;
  • een bewijs van voorwaardelijke toelating of inschrijving voor een toelatingsproef voorafgaand aan de voltijdse studie of voorbereidend jaar;
  • een bewijs van toelating als uitwisselingsstudent. 

Op dit standaardformulier moet de onderwijsinstelling ook desgevallend aangeven:

  • de academische graad;
  • of de opleiding een mobiliteitsprogramma omvat en indien het geval hoeveel maanden;
  • hoeveel credits de opleiding in het totaal omvat en hoeveel credits daarvan voor het komende academiejaar zullen opgenomen worden (indien reeds gekend);
  • of de opleiding voltijds gevolgd zal worden of om welke reden de vereiste 54 credits niet gehaald kunnen worden komend opleidingsjaar;
  • indien het een voorlopige inschrijving betreft, welke de voorwaarden precies zijn om een definitieve inschrijving te bekomen.

Het bewijs van voldoende bestaansmiddelen kan je leveren op drie manieren:

  • Een attest van de beurs of lening die je krijgt of zal krijgen van een internationale of nationale overheid, gemeenschap, gewest, provincie of gemeente, of instelling van hoger onderwijs. Er moet maandelijks een voldoende bedrag beschikbaar zijn. Voor academiejaar 2024 - 2025 bedraagt dit 803 euro.
  • Een verbintenis tot tenlasteneming door een natuurlijke persoon
  • Enig ander bewijsmiddel van voldoende bestaansmiddelen. 
    • Werk je met een geblokkeerde bankrekening beheerd door universiteit of hogeschool dan moet hierop het minimum maandbedrag vermenigvuldigd met 12 gestort worden. Louter een bankattest wordt niet aanvaard. De regelmaat van de middelen zal worden geverifieerd.
    • Gebruik je een bankwaarborg als ander bewijsmiddel dan moet hierop het minimum maandbedrag vermenigvuldigd met 12 gestort worden. Deze bankwaarborg is mogelijk bij een financiële dienstverlener gespecialiseerd in het openen van geblokkeerde bankrekeningen op naam van een student geopend moet gebeuren. Momenteel worden enkel deze van de firma Studely aanvaard. Het door Studely afgeleverde bewijs van de deponering van deze bankwaarborg gebeurt door middel van een attestation de virement irrévocable” (AVI). De echtheid van dit attest kan worden gecontroleerd via de website van Studely. Attesten van andere bedrijven zullen dus voorlopig nog niet aanvaard worden als bewijs van voldoende bestaansmiddelen. 
    • Heb je een bewijs van winstgevende activiteit, zoals een arbeidsovereenkomst, dan kan ook dit aanvaard worden mits het geen twijfels oproept over het hoofdmotief als student (je respecteert dus de beperkingen die worden opgelegd aan het werken als derdelands student).

Bij een aanvraag in België kan je het bewijs leveren met:

  • een aansluiting bij een Belgische mutualiteit
  • een privéziekteverzekering

Bij een aanvraag in het buitenland kan je het bewijs leveren met een privéziekteverzekering.

Je mag geen gevaar vormen voor de volksgezondheid. Om die reden mag je niet lijden aan één van de ziekten opgesomd in de bijlage bij de Verblijfswet. Je bewijst dit met een medisch attest dat bevestigt dat je niet lijdt aan een ziekte die een gevaar vormt voor de Belgische volksgezondheid. 

Het attest kan opgesteld worden door een arts die erkend is door de Belgische ambassade. Contacteer de ambassade om te weten op welke arts je een beroep kan doen. Als je voor een niet-erkende geneesheer kiest moet je zijn handtekening laten legaliseren door de bevoegde plaatselijke overheid. Nadien moet je de handtekening van deze overheid laten legaliseren door de Belgische diplomatieke post. 

Het attest mag niet ouder zijn dan 6 maanden. De DVZ kan je in bepaalde gevallen wel een vrijstelling geven. Bijvoorbeeld wanneer je je attest niet kan bekomen omwille van administratieve redenen.

Ben je al in België? Dan kan je het medisch attest laten opmaken door een arts naar keuze in België.

Het uittreksel of gelijkwaardig attest moet bewijzen dat je niet veroordeeld bent wegens misdaden of wanbedrijven van gemeenrecht. Je vraagt het op in jouw herkomstland of het land waar je het laatst officieel verbleef.

Het getuigschrift is verplicht als je ouder bent dan 18 jaar.

Vanaf 18 jaar moet je bewijzen dat je geen gevaar vormt voor de openbare orde of nationale veiligheid. Je bewijst dat met een uittreksel uit het strafregister of een bewijs van goed gedrag en zeden. In principe vraag je dit aan bij de bevoegde overheid in het land van herkomst. Het document mag niet ouder zijn dan 6 maanden. Kijk na of je het buitenlands document moet laten legaliseren of voorzien van een apostille. Als het document in een andere taal opgesteld is dan het Duits, het Engels, het Frans of het Nederlands, dan moet je het laten vertalen door een beëdigd vertaler. De Belgische ambassade werkt samen met een aantal beëdigde vertalers. Contacteer de ambassade om te weten op welke vertalers je een beroep kan doen.

Als je geen bewijs of geen voldoende recent bewijs kan voorleggen, motiveer dan waarom. De DVZ kan je in bepaalde gevallen een vrijstelling geven. Bijvoorbeeld wanneer je je attest niet kan bekomen omwille van administratieve redenen.

Als je naar België komt om een voorbereidend jaar te volgen, leg je best meteen ook bewijzen voor welke opleiding je na het voorbereidende jaar zal volgen. Veel hogescholen en universiteiten eisen dat je een voorbereidend jaar volgt om voldoende talenkennis op te doen.

Procedure vanuit het buitenland

De procedure verschilt op sommige punten naargelang je je verblijfsaanvraag indient tijdens een verblijf in België dan wel vanuit het buitenland.

Ben je achttien jaar of ouder? Dan betaal je 237 euro als bijdrage in de administratieve kosten voor de behandeling van je verblijfsaanvraag op basis van artikel 60 Verblijfswet, studie aan een erkende instelling voor hoger onderwijs. Voor een verblijfsaanvraag gebaseerd op artikel 9 Verblijfswet voor een studie aan een privé-instelling betaal je 229 euro.

Je schrijft dit bedrag over op bankrekening BE57 6792 0060 9235 van de Dienst Vreemdelingenzaken. In de mededeling vermeld je je naam, voornaam, nationaliteit en geboortedatum. Voor de mededeling moet je volgende structuur gebruiken: NaamVoornaamNationaliteitDDMMJJJJ.

Je voegt een bewijs van je betaling bij je dossier. Dit kan een rekeninguittreksel of een stortingsbewijs met stempel van de post zijn. 

Ontvang je als student een beurs? Dan kan je vrijgesteld zijn van de betaling van de retributie als je het bewijs van de beurs toevoegt aan de hand van een standaardformulier. De beurs wordt jou toegekend door: 

  • de overheden (de Belgische staat, de gemeenschappen, de gewesten, de provincies en de gemeenten)
  • de erkende instellingen voor hoger onderwijs (de universiteit of hogeschool)
  • de internationale organisaties waar België lid van is (bijvoorbeeld de EU)
  • bij koninklijk besluit erkende stichtingen van openbaar nut 

Je vraagt een visum type D aan bij de bevoegde Belgische diplomatieke post of consulaire post in het buitenland. 

Bij onvolledigheid van je dossier

  • Ontbreekt een attest ziekteverzekering, dan kan je toch een visum type D krijgen om kort in België te verblijven.  Na aankomst krijg je hiermee vier maanden de tijd om alsnog een ziekteverzekering te regelen. Pas dan krijg je een verder verblijf als student. Lukt dit niet, dan krijg je alsnog een weigering van verblijf met bevel om het grondgebied te verlaten.
  • Soms lukt het niet een medisch attest te bekomen dat bewijst dat je geen gevaar vormt voor de volksgezondheid of een uittreksel uit het strafregister, maar heb je voor de rest een volledig dossier. Indien je overtuigend bewijs levert waarom je (één van) deze twee stukken onmogelijk kan bekomen, kan je dossier toch verder onderzocht en een visum toegestaan worden. 
  • Behalve de mogelijke afwijkingen voor ziekteverzekering, medisch attest en uittreksel strafregister moet je dossier verder volledig zijn op het ogenblik van de aanvraag. Is dat niet het geval en lukt het niet de ontbrekende stukken voor te leggen binnen de 30 dagen, dan volgt een niet-ontvankelijkheidsbeslissing (bijlage 29).
Termijn

Het ontvangstbewijs (bijlage 33ter) krijg je pas wanneer je dossier volledig is. Vanaf deze datum start een niet-bindende onderzoekstermijn van 90 dagen waarbinnen DVZ een beslissing neemt. In de praktijk lukt dat niet altijd en is het aan te raden je dossier tijdig in te dienen om de start van de opleiding niet te missen. 

Had je eerst 30 dagen tijd gekregen om een onvolledig dossier te vervolledigen, dan krijg je het ontvangstbewijs (bijlage 33ter) pas op de dag dat je dossier in orde gebracht is. 

Weigering

DVZ kan je aanvraag weigeren indien:

  • Je niet voldoet aan de voorwaarden.
  • Je een bedreiging vormt voor openbare orde, nationale veiligheid of volksgezondheid.
  • Je misleidende informatie, valse of vervalste documenten of andere onwettige middelen hebt gebruikt of fraude pleegde.
  • Er objectief en ernstig bewijs is dat je verblijf vooral een ander doel heeft dan de studies.

Een weigering is ook mogelijk indien de instelling waar je de opleiding wil volgen:

  • In overtreding is omtrent sociale zekerheid, belastingen, rechten van werknemers en arbeidsomstandigheden.
  • Bestraft werd wegens zwartwerk of illegale arbeid.
  • Als doel heeft toegangspoort te zijn voor een verblijf in België van derdelanders.
  • Te maken heeft / had met vereffening of faillissement.

Tegen een weigering kan steeds een annulatieberoep ingediend worden bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen.

Je ontvangt een visum D waarmee je naar België reist. Binnen de acht dagen na aankomst in België meldt je aan bij de gemeente en ontvang je een bijlage 15 (met aanduiding vakje 9). De politie komt langs voor een woonstcontrole. 

Aan de hand van de code op het visum D weet de gemeente welk type en de duur van het toegestane verblijf: 

  • Had je nog geen definitief inschrijvingsbewijs hoger onderwijs (bijvoorbeeld omwille van deelname toelatingsexamen) of ontbrak het bewijs van ziekteverzekering? Dan ontvang je eerst een attest van immatriculatie dat 4 maanden geldig is. Ten laatste 15 dagen voor het verstrijken van deze periode moet je het definitief inschrijvingsbewijs en/of het bewijs van ziekteverzekering voorleggen, waarna je alsnog de elektronische A kaart krijgt. Lukt dat niet, dan zal DVZ je een verder verblijf als derdelands student weigeren met het bevel om het grondgebied te verlaten.
  • Was je dossier volledig en goedgekeurd, dan ontvang je een elektronische A kaart 'beperkt verblijf'. De elektronische A kaart geldt steeds voor minstens één jaar tenzij je opleiding, internationaal paspoort of studiebeurs van kortere duur is. Maakt je opleiding deel uit van programma’s met mobiliteit tussen de Europese lidstaten, dan krijg je een verblijfskaart van minstens 2 jaar of zelfs de duur van je hele opleiding als je aan alle voorwaarden kan voldoen voor de totale duur van de opleiding. 

Procedure vanuit België

Je aanvraag opstarten in België kan enkel wanneer je beschikt over een wettig verblijf.

Ben je achttien jaar of ouder? Dan moet je 237 euro betalen als bijdrage in de administratieve kosten voor de behandeling van je aanvraag. 

Ontvang je als student een beurs? Dan kan je vrijgesteld zijn van de betaling van de retributie als je het bewijs van de beurs toevoegt aan de hand van een standaardformulier. De beurs wordt jou toegekend door: 

  • de overheden (de Belgische staat, de gemeenschappen, de gewesten, de provincies en de gemeenten)
  • de erkende instellingen voor hoger onderwijs (de universiteit of hogeschool)
  • de internationale organisaties waar België lid van is (bijvoorbeeld de EU)
  • bij koninklijk besluit erkende stichtingen van openbaar nut 

Je aanvraag opstarten in België kan enkel wanneer je beschikt over een kort wettig verblijf of een verblijf van meer dan drie maanden op een andere grond. Je dient je aanvraag in via de gemeente. 

Hierbij komt de extra voorwaarde dat je al een definitieve inschrijving voor een voltijdse studie of voorbereidend jaar hebt bij je onderwijsinstelling. Een voorlopige toelating of bewijs van inschrijving voor een toelatingsproef volstaan niet.

Bij een volledig dossier, ontvang je een bewijs van ontvangst, bijlage 33ter. Dit document is geen verblijfsbewijs.

Bij onvolledigheid van je dossier

Wanneer het medisch attest of uittreksel strafregister ontbreken, zal je dossier toch onderzocht worden als je duidelijke overmacht kan aantonen. 

Alle andere stukken moeten aanwezig zijn op het ogenblik van de aanvraag. Is dit niet het geval, dan krijg je hiervan schriftelijk kennisgeving en krijg je maximum 30 dagen tijd om het dossier te vervolledigen, op straffe van onontvankelijkheid (bijlage 29). Als jouw wettig verblijf korter is dan deze 30 dagen, dan moet je dossier ten laatste op de vervaldatum van je wettig verblijf volledig zijn.

De Dienst Vreemdelingenzaken neemt een beslissing binnen de 90 dagen vanaf de datum van het ontvangstbewijs (bijlage 33ter).

Heb je de aanvraag vanuit wettig verblijf ingediend in België? De kans bestaat dat je wettig verblijf verlopen is en de DVZ nog steeds geen beslissing heeft genomen. Het ontvangstbewijs (bijlage 33ter) van de gemeente bewijst wel dat je een aanvraag deed voor een studentenstatuut, maar biedt geen wettelijk verblijf.

Als alle documenten in orde zijn, krijg je een elektronische A kaart 'beperkt verblijf' met opschrift 'student' of desgevallend 'mobiliteitsprogramma'.

De elektronische A kaart geldt steeds voor minstens één jaar, tenzij de opleiding zelf van kortere duur is. Maakt de opleiding deel uit van uniale of multilaterale programma’s met mobiliteit tussen de Europese lidstaten, dan krijg je een machtiging voor verblijf van minstens 2 jaar of zelfs de duur van je hele opleiding als je aan alle voorwaarden kan voldoen voor de totale duur van de opleiding. 

Let wel: als je internationaal paspoort minder lang geldig is dan zal de duur van de elektronische A kaart dezelfde kortere geldigheid krijgen.